Munzur sadece bir yer değil… Ruhu var..
Dersim Belediyesinde çalışan peyzaj uzmanları yazdı: "Munzur gözelerinde yapılan peyzaj projesi bölge halkının görüş ve önerileri alınmadan yapılmış dayatmacı anlayışla ısmarlama yapılan bir projedir"
2018 yılından bu yana gelen süreçte Munzur gözeleri için yapılan proje uygulama süreci başladı. Munzur nehri, kutsal olması, tarihi ve kültürel zenginliklerinden ötürü Yeni Zelanda’daki Whanganui nehri ve Hindistan’daki Ganj nehri gibi “canlı varlık statüsü” değerindedir.
Munzur bölgesi yılda yaklaşık 1 milyon kişinin ziyaret ettiği ve bölge insanı için önemli bir inanç yeridir. 1. derece doğal sit alanı olan Munzur gözelerinde yapılan peyzaj projesi bölge halkının görüş ve önerileri alınmadan yapılmış dayatmacı anlayışla ısmarlama yapılan bir projedir. Karşımızda bölge halkının nasıl kullanacağı ve alanın nasıl korunacağı tam olarak anlaşılamayan dayatma bir proje çıkmıştır. Kullanıcı halkın kararlarının alınmadığı antidemokratik bir proje yapım süreci kabul edilemez.
Öncelikle proje koruma odaklı bir proje değil insan kullanımı odaklı bir projedir!
Piknik alanı olarak tasarlanmış olan alan, projede de belirtilmiş olduğu gibi söğüt ve kavak koruluğudur. Korulukta yoğun bitki yapısı vardır. Bu alanda piknik alanları yapmak demek mutlaka doğal tahribatın yapılması anlamına gelecektir!
Doğal sit alanı içerisinde bulunan ziyaret alanına giden yol kenarındaki yamaçta tıraşlama yapılarak istinat duvarı tasarlanmış olduğu görülmektedir. Bu durum su kaynaklarının kapanmasına neden olacaktır. Zira geçmişte bu alandaki yol yapılırken de alanda tıraşlama yapılmış ve birçok su kaynağı (göze) kapanmıştır.
Ziyaret sonrası gözelere kadar devam eden 140 cm genişliğindeki yürüyüş yolu (+seyir terasları) yoğun insan kullanımı nedeniyle alanda oluşturacağı insan etkisinin vereceği zararlar için proje notları görülmemiştir.
Ayrıca ortalama bu yollar için çelik yapılar önerilmekte ve 2 metrede bir olan ayaklara 50x50x50cm ebatlarında ki prekast beton pabuç için alanda mutlaka iş makinaları kazı yapmak zorundadır. Bu da su kaynakları için zararlara yol açabilecektir.
Projenin temel bir koruma imar planı ve koruma raporundan referans alarak hazırlanmış olduğu ek bir proje raporuna rastlanılmamıştır. Bu raporların olmayışı nedeniyle alanın temel karakteristiği olan su, topografya, yaban yaşamı, toprak, jeolojik yapı, doğal bitki örtüsü dikkate alınmış mıdır? Yöre halkının endişelerini giderecek hiçbir açıklama da yapılmamıştır.
Yapılacak olan uygulamaların suya zarar verip vermediği, aşırı kullanım sebebi ile toprak sıkışmasının olup olmadığı, yapılan uygulamaların drenaja bir zararı var mı? Bu soruları yanıtlayan bir rapor ya da bir bilgiye rastlamadık.
Mevcut habitatı koruyor mu? Yeni bir biyoçeşitlilik mi oluşturuyor?
Proje kapsamında uygulanacak olan profil üstü ahşap yürüyüş yolu altında oluşacak olan yeni yaban yaşamının alandaki mevcut habitata vereceği zararlar nasıl bertaraf edilecektir?
Alanın taşıma kapasitesi tespit edilmiş midir?
Uygulama sonrası zeminde oluşacak olan kompaktlaşma ve infiltrasyon analiz edilmiş midir?
Kullanım yoğunluğunun olduğu alanda hangi tür arıtma tesisi önerildi? Kapasitesi nedir?
PROJEYE DAİR ÖNERİLERİMİZ…
Munzur gözelerinin bir projeye ihtiyacı var mıdır? Bu alan için koruma kullanım el kitabı oluşturulmalıdır. Bu alan zaten doğal, kültürel ve inanç yüklü bir yer. Burayı halkın nasıl kullanması gerektiği ve halkın nelere ihtiyacı olduğu, gelecek nesillere korunarak nasıl aktarılması gerektiği konuşulmalıdır. Bütün bunlardan sonra yapılacak çalışma için evrensel kararlar alınmalı ve yöre halkı da bu uygulamalara uymalıdır. Şimdi böyle bir çalışma oldu mu burada? Eğer bir proje yapılacaksa bu projenin, koruma duygusu ve felsefesi temel alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yapılacak olan proje kapsamında doğal ve kültürel mirasın kayıt altına alınması gerekmektedir. Proje öncesi alanla ilgili peyzaj koruma planını içeren bir rapor sunulmalıdır. Sunulacak olan rapor proje alanını ve projeyi yönlendirebilecek kapasitede olmalıdır. Mutlak koruma, koruma ve kontrollü kullanmayı içeren bir proje gerçekleştirilmelidir.
Rapor, kullanılan yöntem ve teknikleri detaylandırmalıdır. Planlamalar yapılırken yerel halk, STK’lar, kurum ve kuruluşların sürece dahil edildiği peyzaj demokrasisinin hakim olduğu bir planlama çalışması yapılmalıdır.
Bütün bu eksiklerle bu projenin uygulanması alana geri dönüşü olmayan zararlar verecektir. Bu nedenle projenin tekrar görüşülmesi ve burada belirtmiş olduğumuz hususlar çerçevesinde revizyona gitmek şarttır.
*Dersim Belediyesinde çalışan konunun uzmanları
Lütfen bekleyin..
