Lütfen bekleyin.. Lütfen bekleyin..
Batizmî Bayramı (Dünyanın oluşum bayramı) dünyada sadece Êzîdîler tarafından kutlanıyor. Tarihte birçok fermana maruz kalan Êzîdîler, başka hiçbir halk veya inançta olmayan, ritüelleri ile çok özel olan bu bayramın çıkışı bin yıldır kutluyor.
Êzîdîlikte, “dünyanın oluşması, kaynaması” anlamına gelen Batîzm inancına göre, dünya 7 günde oluşurken, bu sürede 7 melek görev yaptı.
Yeni yılın bir gün öncesi 31 Ekim 2017 Pazar günü bayram öncesi “kincşo” denilen kişi ve ev temizliği ile başlayan Cejna Batizmî, önceki gün Güneş’i simgeleyen Şêşems kahvaltısıyla son buldu. 7 gün süren Batizmî Bayramı’nın her günü özel bir rituel ile geçmekte.
Ölüler için hayır yemeği
İlk gün bayrama hazırlık olarak insanların yıkandığı ve bayram günü boyunca yıkanmanın yasak olduğu bir süreç başlıyor. Kincşo denilen bu günün ardından gelen iki günde (Pazartesi ve Salı) ise oruç tutulmakta ve ölüler için hayır yemeği dağıtılmakta.
Çarşamba günü kurban kesilirken, Perşembe günü Şevberat gecesi olarak isimlendiriliyor. Şevberat gecesinde sabaha kadar dualar okunur.
Cuma ve Cumartesi günleri halkın birbirlerini ziyaret ettiği bayram günleri olmakta. Son gün Pazar ise, Çarşamba günü kesilen kurbanın ser û pê’sinden Güneşi simgeleyen Şêşems kahvaltısı yapılarak bir yılın Batizmî Bayramı bitirilmiş oluyor.
Êzîdî inancına göre, 7 günde oluşan dünyanın, Ezrail, Cebrail, Derdail, Şemqail, İsrafi ve Melek-i Tavus olan Ezazil melekleri tarafından şekillenir.
Ekmek, dünya, güneş
Bayramının en önemli simgeleri ise güneş ve dünya şeklindeki “Sewêk” ve “Xewrê” ekmekleri oluyor. Yine bayramda kurban edilen hayvanın sağ tarafından kemikleri kırılmayacak şekilde 7 parçaya ayrılması da önemli detay.
Sewêk güneşi simgeleyen ve 365 gün doğan güneşi simgeleyen noktalarla şekil verilen ince bir ekmek. Çarşamba günleri herkesin 7 Sewêk ve kestikleri kurbanın sağ tarafından elde ettikleri ve kemikleri kırılmayacak şekilde kestikleri 7 parça et ile micewir’in evine getirilir. Sewêk ve 7 parça eti yapan aile o Sewêk ve etten yemez iken bir gün bekleyen bu ekmek ve etler ise diğer gün yani Perşembe günü yenilmeye başlanıyor.
Meleklere saygı
Micewir ise o bayramda dünyayı simgeleyen Xewrêyî yapmak ile görevli. Yerleşim yerinde bulunan ve 7’ye bölündüğünde çevredeki ailelere yetecek düzeyde Xewrêyi yapmak görevli Dihola micemaası micêwrê Hecî Helo Melîha da yaptığı Xewrêyi yiyemez. Dünyanın kuzey, güney, batı ve doğusunu çizgilerle gösteren şekli ile Xewrê aynı zamanda bereket anlamına gelir. Xewrêyî çevredeki insanlar üç gün boyunca gelip öperek saygısını gösterir.
Yine Xewrê ekmeğinin üzerine bir avuç kuru üzüm hazır bekletilirken, Xewrêyi görmeye gelen insanlar micêwire yardımcı olmak amacıyla gönüllerinden geçen miktar parayı bırakır. Fakirlere verilen bereketli olduğu düşünülen Xewrê ekmeği ile toplumsal ilişki sağlamlaştırılırken aynı zamanda dünyanın oluşumu hatırlatılarak meleklere de saygı gösteriliyor.
Sabaha kadar ibadet
Perşembe günü Sewêk ve Xemrê ile kurban etinin dağıtıldığı bir gün olurken, akşamında ise Şevberat gecesi yaşanır. Bu gecede insanlar sabaha kadar uyumaz iken ibadetlerini gerçekleştirirler. Yine bu gece her Êzîdînin boynunda veya kolunda duran “Basımbar” denilen doğanın tüm renklerinden oluşan iplerle yapılan bir dilek kolyesi veya bileziği yapılır. Basımbar’ın özelliği ise dilek tutularak kol veya boyna takılması ve inanışa göre ise, dilek gerçekleştiğinde kendiliğinden basımbarın kopacağıdır. Şevberat gecesinden sonraki gün olan Cuma ve Cumartesi günleri dinlenme günleri olurken, son gün kurban edilen hayvanın ser û pî’sinden bir kahvaltı ile rituel bitiriliyor.
SELAMİ ASLAN /MA
