Alevilere yönelik hak ihlalleri bu yıl da artarak sürdü

Alevilere yönelik asimilasyon, baskı, ayrımcılık tüm hızıyla devam ediyor. AKP iktidarı dönemiyle daha da artan asimilasyon politikalarına karşı Alevilerin yargıya taşıdığı davalar sonuçlandı. Ancak iktidar mahkeme kararlarını da yerine getirmiyor. Cemevlerine ibadethane statüsü verilmemesi, Alevi çocukların zorunlu din dersinden muaf tutulmaması en önemli bir hak ihlali olarak devam ediyor.

10 Aralık İnsan Hakları Haftası başlarken, Alevilerin 1 yıl içinde yaşadığı hak ihlallerini derledik.

AKP hükümeti yeni eğitim müfredatı ile Alevi öğrenciler üzerindeki dinci gerici baskıyı giderek artırdı. Zorunlu din dersi dayatması sürerken din dersinde Alevilik müfredattan tamamen kaldırıldı ve cihat kavramı okutulmaya başlandı.

Ders kitaplarında, Alevilikte cem yürütülürken gerçekleşen ibadetin en önemli aşamalarından biri olan semah ise halk oyunu olarak gösterildi. Aleviler bunu asimilasyonun en önemli bir parçası olarak gördüklerini söyleyerek müfredattaki bu değişiklikleri yaptıkları açıklamalarda kınadılar. Okullar açıldıktan sonra ise Alevi Bektaşi Federasyonu ve Eğitim -Sen öncülüğünde bu eğitim müfredatına karşı İstanbul Kartal Meydanı’nda ‘Bilimsel, laik, anadilde eğitim” talebiyle miting gerçekleştirdiler.

EV İŞARETLEMELERİ, BASKINLAR, GÖZALTILAR, TUTUKLAMALAR

Aleviler yaşadıkları bölgelerde baskılara maruz kalmaya devam etti. Özellikle son birkaç ay içinde ardarda yaşanan ev işaretlemeleri, baskınlar Alevilerde endişe yarattı. Onlardan bazıları şöyleydi:

• Malatya’nın Yeşilyurt ilçesinde Cemal Gürsel Mahallesi’nde Alevilere ait 13 ev kırmızı boya ile işaretlendi.
• Adana’da Arap Alevilerin yaşadığı Alihocalı köyündeki mezarlar tahrip edildi.
• İstanbul Bahçelievler’de bir yıl önce kimliklerinden İslam ibaresini sildiren bir ailenin kapısına X işareti konuldu. Kapının yanına da “defol dinsiz” yazılarak üç hilal ve çarpı işareti konuldu.
• Malatya ve İstanbul’un ardından Alevilerin çoğunlukta yaşadığı Manisa’nın Hafsa Sultan Mahallesi’ndeki bir evin duvarına çarpı işareti konuldu.
• İstanbul Sultangazi’deki Habipler Cemevi’ne ibadet sırasında saldırı düzenlendi. Cemevinin camı taşla kırılarak, cemevine içinde ateş bulunan kova atıldı. Cemevinde hasar oluştu.
• İstanbul’da yapımı devam eden Armutlu Cemevi’ne sabah saatlerinde polis hiçbir gerekçe göstermeden kapısını kırarak arama yaptı.
• Dersim Dernekler Federasyonu (DEDEF) Yönetim Kurulu Üyesi 7 kişi, Bursa Dersimliler Derneği Başkanı Hediye Zengin, Demokratik Alevi Derneği Ankara Mamak Şube Başkanı Hasan Altun sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alındı.
• Mersin’de gözaltına alınan Pir Sultan Abdal Kültür Derneği İl yöneticisi Hasret Vurucu ve Gençlik Komisyonu üyesi Duygu Canıtez örgüt üyesi olduğu gerekçesiyle tutuklandı.

YASAKLAR…

15 Temmuz darbesinin ardından ilan edilen OHAL Alevilerin yaşamlarını daha da zorlaştırdı. Alevilerin yaşadıkları ilçe, köyler ve yaylaları özel güvenlik bölgeleri veya yasaklı bölge ilan edildi. Yazın yaylalarına gidemeyen köylüler, güvenlik bölgelerinde olduğu gerekçesiyle inanç merkezlerinde de ibadet edemediler.

OHAL nedeniyle her yıl geleneksel olarak Alevi bölgelerinde düzenlenen Dersim’de Munzur Kültür Festivali ile Adıyaman’da Höbek Baba ile Aziz Dede anma etkinlikleri, Koçgiri’de Cogi Baba Festivali, Erzincan’da Zerban İnanç ve Külltür Festivali yasaklandı.

DERSİM’DE BOMBARDIMAN VE ORMAN YANGINLARI

Dersim özelinde ise oluşturulan özel güvenlik bölgelerindeki askeri operasyonlar sonucu binlerce hektarlık alanlar küle döndü. Haftalarca güvenlik gerekçe gösterilerek halkın da müdahalesine izin verilmedi. Yüzlerce hayvan telef olurken, bölgede kimi yaşayanlar ise göç etmek zorunda kaldı. Türkiye ve Avrupa’da orman yangınlarına ilişkin Alevi kurumları, siyasi partiler, çevre örgütleri eylemler düzenledi. HDP Milletvekili Alican Önlü konuyu meclise taşıdı. Tüm girişimler sonucunda haftalar sonra yangına müdahale edilebildi.

Dersim’de ayrıca Nazimiye’ye bağlı Uzun Tarla (Han) köyünün bombalanması sonucu yaşamını yitiren bir yurttaşın daha naaşı Tunceli Cemevi tarafından kabul edilmedi. Köyde yaşayan Ercan Güneş ile birlikte OHAL boyunca Dersim’deki askeri operasyon ve bombardımanlarda 5 kişi yaşamını yitirdi.

ALEVİLERİN SESİ TV10’UN MAL VARLIĞI SATILDI

OHAL’in ardından çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler ile kapatılan medya kuruluşları arasında bulunan Alevilerin Sesi TV10’un mal varlıkları ise TMSF tarafından ihale yoluyla satıldı.

Mal varlıkları ihale yoluyla satışa çıkarılmasının ardından TV10 Yönetimi’nin OHAL Komisyonu’na başvurusu ise “KHK listesinde adı yok” denilerek reddedildi.

Ayrıca, TV10’da “Hak Yolu” programının yapımcısı ve sunucusu Gazeteci Diren Keser hiçbir gerekçe gösterilmeden 13 gün boyunca gözaltında kaldı. TV10’un çalışanları ise kapatıldığından bu yana her hafta Cumartesi Galatasaray Meydanı’nda eylem yapıyor.

İHRAÇ, İŞTEN ÇIKARMA, DAVALAR

Sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltı, tutuklama, ihraç ve işten atmalar ise Aleviler üzerinde de devam etti. 686 sayılı KHK ile pek çok akademisyenin ve Eğitim-Sen’li öğretmenlerin çoğunluğu Aleviydi.

Eğitimciler Şıh Çoban Ocağı Piri Zeynel Kete, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Merkezi Yürütme Kurulu üyesi Songül Tunçdemir onlardan biriydi.

İzmir Aliağa Cemevi Dedesi Baba Mansur Ocağından Pir Gökmen Savak ise çalıştığı İzmir Aliağa Belediyesi’nden sosyal medya üzerinden MHP Lideri Devlet Bahçeli’yi eleştirdiği için keyfi olarak işten çıkarıldı.

İşinden ihraç edildikten sonra açlık grevine başlayan Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’ya destek veren Pir Sultan Abdal Kültür Derneği yöneticileri ve üyeleri hakkında dava açıldı.

Ankara Tuzluçayır’da bulunan Hacı Bektaş Veli Kültür Derneği ve Cemevi’nin  ‘Nuriye ve Semih için Mamak Dayanışması’ eylemine ise polis saldırdı.

UĞUR KURT, BERKİN ELVAN…

İstanbul Okmeydanı’nda cemevi bahçesinde beklerken polis kurşunuyla hayatını kaybeden Uğur Kurt’un ölümüyle ilgili İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada sanık polis Sezgin Korkmaz’a ‘taksiren ölüme sebebiyet vermek’ suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezası verildi. Daha sonra hapis cezası, 12 bin 10 TL adli para cezasına çevrildi.

Gezi Direnişi sırasında 15 yaşındaki Berkin Elvan’ın katledilmesine ilişkin açılan davada mahkeme, “kaçma şüphesinin bulunmaması” nedeniyle sanık polisin tutuksuz yargılanma halinin devam etmesine ve tanıkların dinlenmesine karar verdi.

SİVAS DAVASI’NDA FİRARİ SANIKLAR BULUNAMADI

2 Temmuz 1993’te 35 kişinin yakılarak öldürüldüğü Madımak Katliamı Davası’nda bir ilerleme kaydedilemedi. Haklarında yokluğunda tutuklama kararı bulunan sanıkların yakalanması için emniyet ve diğer kurumlara yazılan müzekkerelere cevap verildi, sanıkların yakalanamadığı bildirildi.

Davada zaman aşımı söz konusu olurken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan Kadir Topbaş’ın istifası sonrası boşalan koltuğa Sivas davası sanık avukatlarından Mevlüt Uysal getirildi. Aleviler, Uysal’ın ödüllendirildiğini belirterek tepki gösterdi.

DERSİM VE MARAŞ ANMALARI’NDA CEZA

Dersim Katliamı’nda idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşları ölümlerinin 80. yılında da anıldılar. Anmalarda yıllardan beri yineledikleri talepler hala bir karşılık bulmuş değil. Bunun yanı sıra Dersim Katliamı’nda yaşamını yitirenlerin anmasına katılanlara ceza kesildi. Dersim Katliamı’nın 80. yılında Seyit Rıza Meydanı’nda bir araya gelen Dersimlilere OHAL yasalarına uymadıkları ve bu nedenle kabahat işledikleri gerekçesiyle 227 lira para cezası verildi. Ceza alanlar arasında Dersim Araştırmaları Merkezi yöneticilerinden sanatçı Ferhat Tunç da bulunuyor.

Öte yandan Maraş Katliamı’nı protesto sırasında yaptığı konuşmada Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Onursal Başkanı Turgut Öker’e de hapis cezası verilmişti.

HATUN TUĞLUK’UN CENAZESİNE SALDIRI

Kocaeli’de Kandıra F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk’un annesi Hatun Tuğluk’un cenazesine ırkçı saldırı düzenlendi. Saldırının ardından cenaze mezardan alınarak memleketi Dersim’de toprağa verildi. Ankara’da yaşamını yitiren ve HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk’un annesi Hatun Tuğluk’un cenazesine yapılan saldırıyla ilgili açılan davada, tutuklu 3 saldırgan tahliye edildi. Dava duruşmasında olay günü orada bulunan 12 polisten kimi olayı hatırlamadıklarını iddia ederken, tamamına yakını ‘biz olayı görmedik’ yönünde ifade verdiler.

IŞİD TEHDİTİ

Ankara Valiliği, IŞİD’in Dikmen’de sivil toplum kuruluşlarını hedef alan saldırı hazırlığında olduğunun tespit edilmesinin ardından Alevi kurum başkanlarını valiliğe çağırdı. IŞİD’in hedefinde olduğu iddia edilen cemevleri için güvenliğin artırılması kararı alındı. Saldırı ihtimali gerekçe gösterilerek Adana, Mersin, Ankara ve İstanbul başta olmak üzere birçok cemevinin girişine polis noktası (karakol) kuruldu.

Bu güvenlik bahane edilerek PSAKD’nin Ankara’da bulunan tüm  şube başkanları, Maraş Terolar’da yapılan AFAD kampına ilişkin yayınladıkları bildiri nedeniyle Tuzluçayır Polis Karakolu’nda ifade verdiler.

CEMEVİNE DE KAYYIM ATANDI

Bayraklı Belediyesi, İzmir Alevi Kültür Derneği Yamanlar Cemevi’ne ait düğün salonuna müdahale ederek yıktı.

Öte yandan İzmir Alevi Kültür Derneği Yamanlar Cemevi’ne İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından bu defa kayyım atandı, dernek üyeleri tarafından kabul edilmeyince geri çekildi. Bundan bir süre sonra da İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu cemevine el koyup kayyım atayacağı tehdidinde bulundu.

CEMEVLERİNİN ELEKTRİK GİDERLERİ…

İstanbul’da bulunan Erenler Eğitim ve Kültür Vakfı “Aleviliğin ibadethane yeri olan cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmesi ve giderlerinin Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçesinden karşılanması” için açtığı davayı kazanmıştı. Mahkemenin “Dava sonuçlanıncaya kadar BEDAŞ hiç bir işlem yapamaz” tedbir kararına rağmen BEDAŞ, İstanbul Esenyurt’ta bulunan Erenler Cemevi’nin elektriklerini kesme girişimini sürdürüyor. BEDAŞ, cemevine ihtarname gönderdi.

İstanbul Sütlüce’de AKP İl binası ve Hilton Otel arasına sıkıştırılmış 600 yıllık Karaağaç Dergahına 15 yıldır elektrik verilmiyor. Dergaha gelenler gazlı lüks lambası ve yakılan mumlar eşliğinde cem olup semah dönüyorlar.

ALEVİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİNDEN BAZILARI

• Maraş’ın Dulkadiroğlu ilçesine bağlı Alevilerin yaşadığı Terolar köyünde bölge insanının karşı çıkmasına rağmen inşa edilen Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) bağlı 27 bin kapasiteli kamp, köylüleri mağdur etmeye devam ediyor. Artık evlerinin değil bahçe kapılarını dahi gündüz vakti kilitlemek zorunda kalan halk, hala kanalizasyon sorununun giderilmemesinden de şikayetçi.
• Mersin Akdeniz Belediyesi’nin geçtiğimiz yıllarda açtığı Demokrasi ve Kardeşlik Parkı’nda yer alan Madımak Şehitleri anıtındaki isim plaketleri 28 Ocak günü kimliği belirlenmeyen kişilerce söküldü.
• 18 ocak günü Diyarbakır’daki bombalı saldırıda yaşamını yitiren dört polisten biri olan Şenali Ocak’ın cenazesinin cemevinden kaldırılmasına izin verilmedi.
• Amasya Merzifon’a bağlı Oymaağaç Köyü’nde cami-cemevi Alevi kurumlarının tepkisine rağmen açıldı.
• Isparta’nın Senirkent ilçesine bağlı Uluğbey köyünde Alevi inanç merkezine mermer ocağı ruhsatı verildi.
• Diyarbakır’daki Alevilere cemevi tahsis eden dönemin belediye başkanı Osman Baydemir’e bu nedenle ‘6 aydan 2 yıla kadar hapisle yargılanması’ için fezleke düzenlendi.
• Hacı Bektaş Veli Dergahı’na yapılacak abdesthane projesi iptal edildi, ödenek geri çekildi.
• İstanbul’da Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı (HBVAKV) Sancaktepe Şubesi 4 yıldır bir dükkanın deposunda etkinliklerini ve ibadetlerini yapıyorlar.
• Almanya’nın Mannheim kentinde bulunan Helena Lange Meslek Okulu’nun tuvaletinin kapılarına Alevilere yönelik nefret yazıları yazıldı. Yazıyı fark eden bir öğrenci Mannheim Cemevi’ne başvurdu. Cemevi yönetimi, okul yönetimine ve savcılığa başvurarak suç duyurusunda bulundu.
• Tokat’a bağlı 400 Alevi köyünden biri olan Hubyar Köyü’nde bulunan Hubyar Sultan Tekkesi’ne Tokat Vakıflar Müdürlüğü tarafından el konuldu. Mülkiyet mücadelesinde müştemilatın 8 parseli için yapılan duruşma Hubyar köyü muhtarı lehine sonuçlandı.
• Akdeniz Üniversitesi (AÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Gümrükçü, kendisi ve öğrencilerine mobbing uygulandığını ileri sürdü. Gümrükçü, “Ailesi Alevi olan bir öğrencimizin bilimsel proje çalışması aylardır engelleniyor” dedi.
• HES’ler Tokat’taki Yeşilırmak boylarındaki Alevilerin doğasını ve ibadet yerlerini yok ediyor.
• Pirhaber