Lütfen bekleyin.. Lütfen bekleyin..
Seruvenê Weşanganeyê Vateyî reseno serra 1996î. Grûba Xebate ya Vateyî sifte bi kovare destpê weşangerî kerd. La dima ra qerarê ronayîşê weşanxaneyêkî danê. Serra 2003 ra na het Weşanxaneyê Vate 95 kitabî çape kerdî.
Nuştox Denîz Gunduzî derheqê maceraya Weşangerîya Vate, kitabê ke çape bîyê û tesîrê atmosferê polîtîk ya weşanxane ser o de cewab da persanê ma. Gunduzî vist vîrî ke serra 1996î de yew grûba ke emegê ci gramerê kirmanckî de vîyart, paytexta Swêd Stockholm de amê têhet û Grûba Xebate ya Vateyî ronay.
95 kitabî çape kerdî
Gunduzî dazanayîş ke hedefê na grûbe çare kerdişê problemanê rastnuştişî yê Kirmanckî ra pîya, ronayîşê ziwanêko standart yê nuştişî bi û nê detayan da: “Kovara Vateyî zî eynî serr destpê weşanî kerd. Xebatê Grûba Vateyî çormeyê entelektuel yê Kirmanccan ra reaksîyonê rindî girewtî. Dima ra hewcedarîyê weşanxaneyêk vejya. Ser no îhtîyacî Weşanxaneyê Vate 2003î de Stenbol de ronîya. Ronayîşê no weşanxaneyî ra dima Kovara Vate ke 20 hûmarê ci Swêd de vejîya zî kirêşîya Stenbol. Kovarî fealîyetanê weşanî bin banê Weşanxaneyê Vateyî de ramite û tewr peynî de hûmara xo ya 52îne çap kerd.”
Gunduzî vist vîrî ke Weşanxaneyê Vateyî weşangerîya Kirmanckî esas gêna û dazanayîş serra 2003 ra na het Weşanxaneyê Vateyî 95 kitabî çape kerdî. Nê kitaban ra şeştay û didi yê (62) ci bi Kirmanckîyê. Kirmanckî ra pîya Weşanxaneyê Vateyî bi Kurmanckî, Sorankî, Tirkî û Îngilizkî zî kitabî çape kerdî.
Mavêna weşanxaneyan de reqabete
Persa Tirkîya de halê weşangerî ser o Gunduzî wina cewab da: “Tirkîya de nisbetê wendişî zaf nizm o. Girêdayê nayî weşangerî zehmet o.Kişta nayî de eke şima hewl danê kitabê spesîfîk (taybetî) çape bikerê, kar hona vêşî beno zehmet. Weşangerîya kitabanê populer ke pere danê qezenckerdiş û yê ke dinya de yenê silasnayen hetê tayî weşanxaneyê ke pey ci de sermayeyêko gird esto kenê. Ser na babete mavêna weşanxaneyanê girdî de reqabetêko pîl esto. Weşanxaneyê ke teberê na reqabetî de manenê zî weşangerîya spesîfîk kenê. Weşanxaneyê Vateyî zî mîyanê na kategorî de yo.”
Weşangerîya alternatîf manîpule kenê
Denîz Gunduzî dazanayîş ke problemê tewr gird yê weşanxaneyê ke weşangerîya spesîfîk kenê, vilakerdiş o û wina dewam kerd: “Verîya coy Tirkîya de sûkan de pêrokîn kitabî refanê kitabroşan de ca girotî. La çi heyf ke nika sîstemê sîparîş ke bazirganîyo esas yeno girewtiş. Kitabî goreyê sîparîş û israrê wendoxan refan de ca gênê.
Derheqê waştişê weşananê Ermenî, Kurd yan zî femînîzmî de manîpulasyonêk esto. Nayî ra weşanxaneyê spesîfîk seba ke dewamê weşangerî bikerê xoverdayîşêko pîl danê.”
Ser weşangerî de tesîrê atmosferê polîtîk
Gunduzî da zanayîş ke kitabêko înan ke ameyê qedexekerdiş çin o û ard ziwan ke weşangerîya bi kurdî ser o zextêka zaf pîl esta. Denîz Gunduzî vist vîrî ke rîwalo ke kurdî kilam vatî, yan zî otobus de bi kurdî qisey kerdî însanî raştê hêrişî yenê û aşkere kerd ke însanî tersenê ke weşanê bi kurdî biwanê û hewadê. Zextê polîtîk ra verî, zextê kuçeyî esto. Gundûz dano zanayîş ke rixmê her çî ferheng û kitabê înan yê gramerî raştê eleqeyêka rind yenê.
Nuştox Denîz Gunduzî hayr ant zehmetîyanê weşangerî yê şert û mercanê OHALî ser o û va, “Hukmê hewayê zext, otorîter û polîtîk esto. Mektebê kurdkî bi makîneyanê karî yenê rijnayîş, peykerê temsîlkarê nuştişê kurdkî ra yê Ehmedî Xanî ame rijnayîş, tabelayê bi ziwandê kurdkî û ermenkî yenê wedarnayîş; televîzyonê kurdî, perwerdekarî wezîfe ra yenê eştiş. Nê pêrokînî pîyasayê kitaban negatîf tesîr kenê, la ma di qatî tesîr keno. Verîya her çî, rîwalê no atmosferê polîtîk krîzê ekonomî esto. Însanî xerckerdişê xo yê kitaban ra birnenê.
Do têkoşînê ma dewam bikero
Tewr peynî de Gunduzî dazanayîş ke tecrûbeyê muhîm yê weşangerîya kurdî û kirmanckî esto û qiseyanê xo bi nê vatenan qedêna: “Nuştoxê bi no ziwanî ke hetê dewlet ameyo qedexekerdiş, mînakê zaf rind yê piştîdayîşî û têkoşînî damûsnay. Ma heta na roj xeylê çîyan de serkewtî, ma rojê hona zehmet zî dî, neyra tepya zî do têkoşînê ma dewam bikero. Wa wendoxê ma, wendoxê neweyî biresnê ke; ma zî nuştoxê neweyî keşif bikerê û kitabê neweyî çape bikerê.”
Politika
