Lütfen bekleyin.. Lütfen bekleyin..
15’ê Gulana 1932 de Celadet Alî Bedirxan û embazanê ci, bi Kovara Hawarî cepheyek zanistî, perwerde, edebîyat û ziwanî hemverê pêro dişmenanê Kurdistanî de akerdibî. Kovara Haware zerreyê şert û mercanê xêlê giran de amê vetiş. Roja ke Kovara Haware vejya ra na het, 15ê Gulane bi nûmayîş û aktivîteyanê ciya ciyayan zey Roşanê Ziwanê Kurdî yeno bimbarek kerdiş.
Çi heyf ke bado ke qeyûm tayînê Şaredarîya Sûka Gird ê Amedî bi, xêlê sazî, dibistan yê zey Zarokîstan, Ferzad Kemanger, Kurdî-Der û kreş ê ke bi zimanê kurdî perwerde day, amey girewtiş. Endama Dîwana KCD Salîha Aydenîz vist vîrî ke ê emserr Roşanê Ziwanî mîyanê qedexeyan de bimbarek kenê. Aydenîz aşkere kerd ke vera ziwanê kurdî de hêrîşê nîjadperwer ramenê.
Ziwan heqê heqîqî yo
Aydenîz hayr ant ser hewldayena derbeya 15’ê Tîrmehê ser û da zonayen ke, Kurdistan de rewşa îstîsnayî her tim estbî. Endama Dîwana KCD dîyar kerd ke îtîfaq faşizmê MHP û AKP dûştê şarê kurd o û qiseyanê xo wina dewam kerd. 2013’ê ra dima seba perwerdeyê ziwanê kurdî dibistanê azad abîyay û nînan ra jew zî Dibistanê Ferzad Kemanger bi ke nezdîyê hîrê serran xebatê xo ramite. Çi heyf ke dewlete dibistanî girewt. Ziwan heqê heqîqî yê mordeman o. Heqê her mordemî yo ke bi ziwanê xo yê mayî de qisey bikero.”
’Ez nêwazena domanê mi asîmîle bibê’
Salîha Aydenîz aşkere kerd ke dewlet her tim bi vatenê ‘ma heqê ziwanî silasnenê’ şarî xapînena û va, ‘la pratîk de çîyekê winayî çinyo. Aydenîz vist vîrî ke wazenê ziwanê kurdî asîmîle bikerê û wina dewam kerd: “Ez nêwazena domanê mi zey mi asîmîle bibo. Ez wazena ke wa domanê mi, ameyoxî de bi ziwan û kulturê xo bicuwîyê. Seba perwerdeyê domanê me destê ma ra çi bîro, ma dê bikerê.”
Polîtîkaya rejîmê Baas û yê dewleta Tirk eynî ya
Cinîya bi nameyê Cemîle Mihemed ke rîwalê şerê Rojawa şîya Amed zî qala Roşanê Ziwanê Kurdî kerd. Mihemed da zonayen ke wexto ke ê Rojawa de bî, zihnîyeta rejîmê Sûrîye zey zihnîyetê dewleta Tirk bî. Mihemed vist vîrî ke rejîma Baas zî Sûriye de heqê ziwanî nêsilasnena û wina va: “Domananê ma ti wext nêşîyay ke bi ziwandê xo perwerde bivînê. Tîya de bi tirkî, ewja de bi erebî wendî. Eynî polîtîka yê. Bado ke ma amey Amed domanê mi şî dibistanê Ferzad Kemanger. Bi sebebo ke dimistan ame padayîş, perwerdeyê domananê ma zî vindîya. Ganî rayveber û mamoste pêrokîn werzê ser payan, çi hewce keno se, ey bikerê. Hinî domanê ma rîwalo ke ziwananê bînî musenê, ezdîyayê.
‘Ziwanê ma, her çîyê ma yo’
Cinîyan ra Şerîfe Altog zî vist vîrî ke, wexto ke mordem ziwanê xo mûseno, mordem xo bi hizûr hîs keno. Altog dîyar kerd ke, ê wazenê ke domanê înan ziwanê xo bimûsê û bi nê vatenan qiseyanê xo qedêna: “Hikûmet wazena ziwanê ma çin î bikero. Çike tehamulê ci bi ziwanê ma ra çin o. Nayî ra dibistanê Ferzad Kemanger girot. La xoverdayîşê xa rameno. Ma ti wext zor û zilmî qebûl nêkenê. Ziwanê ma, her çîyê ma yo. Domananê ma asîmîle kenê. Hikûmet sûcê mordemî kena.”
ŞUJIN/AMED / DIHA
